Καμπανάκι για τοξικό βακτήριο
Πολλαπλασιάζεται την άνοιξη και απαντάται κυρίως στη Β. Ευρώπη. Τρόπους αντιμετώπισης του φαινομένου εξετάζει το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, ενώ συνιστά να μην καταναλώνονται τα ψάρια της λίμνης.
Η λίμνη βάφτηκε κόκκινη. Στη δεύτερη μεγαλύτερη σε βάθος λίμνη της χώρας μας -πρώτη είναι η Τριχωνίδα-, αυτή του Ζηρού, στα όρια Αρτας - Πρέβεζας, το νερό βάφεται κόκκινο κάθε άνοιξη, εξαιτίας ενός επικίνδυνου, τοξικού κυανοβακτηρίου, το οποίο απαντάται στη βόρεια Ευρώπη και για πρώτη φορά σε τόσο μεγάλες συγκεντρώσεις στα νότια της «γηραιάς ηπείρου».
Το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων παρακολουθεί την κατάσταση -ύστερα από ανάθεση της Νομαρχίας Πρέβεζας- και αναζητεί τρόπους αντιμετώπισης του φαινομένου, ενώ παράλληλα συνιστά στους κατοίκους του Δήμου Φιλιππιάδας Πρέβεζας να μη ψαρεύουν και να μην καταναλώνουν τα ψάρια της λίμνης, καθώς στους ιστούς τους ανιχνεύτηκαν υψηλά ποσοστά τοξινών, επικίνδυνων για την υγεία.
«Το κυανοβακτήριο Planktothrix rubescens δεν είναι σπάνιο στη χώρα μας, καθώς απαντάται και σε άλλες λίμνες, ωστόσο οι συγκεντρώσεις του και η ταχύτητα με την οποία πολλαπλασιάζεται στη λίμνη του Ζηρού είναι πρωτοφανείς. Εκτιμούμε ότι ήρθε εδώ από άλλες λίμνες, όπου εμφανίζεται τακτικά, ίσως της Αιτωλοακαρνανίας, με αλιευτικά εργαλεία ή δίχτυα», είπε στο «Εθνος» ο καθηγητής Τεχνολογίας Eλέγχου και Προστασίας Περιβάλλοντος του τμήματος Χημείας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Τριαντάφυλλος Aλμπάνης.
Το σοβαρότατο πρόβλημα της τοξικής λίμνης του Ζηρού θα παρουσιαστεί σε ειδική ημερίδα που διοργανώνει η Νομαρχία Πρέβεζας την ερχόμενη Τρίτη στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Φιλιππιάδας.
Σύμφωνα με τον κ. Αλμπάνη, το τοξικό κυανοβακτήριο Planktothrix rubescens αναπτύσσεται με ταχύτατους ρυθμούς κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες με μεγάλη ηλιοφάνεια και υψηλή θερμοκρασία του νερού. Εντοπίζεται σε μεγάλες εκρήξεις την άνοιξη όπου για τουλάχιστον 2-3 εβδομάδες η λίμνη του Ζηρού είναι κατακόκκινη, τα νερά θολά και η ζωή στα πρώτα μέτρα βάθους εξαφανίζεται. Το κυανοβακτήριο βρίσκεται σε βάθος 25 μέτρων και στην πλήρη του ανάπτυξη φτάνει μέχρι την επιφάνεια. Το μεγάλο βάθος της λίμνης (φτάνει μέχρι τα 70 μέτρα) είναι ένας αποτρεπτικός παράγοντας για την καταπολέμησή του, αφού οι ειδικοί δεν βρίσκουν το κατάλληλο απολυμαντικό που θα μπορέσει να φτάσει τόσο βαθιά. «Την άνοιξη η επιφάνεια της λίμνης του Ζηρού καλύπτεται από ένα στρώμα πάχους 3 εκατοστών κόκκινου χρώματος. Αυτό είναι ασυνήθιστο για την Ελλάδα, αφού συνήθως οι εκρήξεις των κυανοβακτηρίων «βάφουν» πράσινη την επιφάνεια. Το κόκκινο χρώμα απαντάται κυρίως στη βόρεια Ευρώπη και σχετίζεται με κυανοβακτήρια υψηλής τοξικότητας. Το συγκεκριμένο, μάλιστα, βρίσκεται συχνά σε λίμνες της Ολλανδίας», μας είπε ο μοριακός βιολόγος και ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Γιάννης Σαΐνης.
Το Planktothrix rubescens είναι εξαιρετικά επικίνδυνο, καθώς παράγει μια τοξίνη που χαρακτηρίζεται ηπατοτοξίνη και σε μεγάλες δόσεις μπορεί να οδηγήσει σε νέκρωση του ήπατος, ενώ σε μικρές δόσεις για μεγάλο χρονικό διάστημα σε καρκινογένεση του ήπατος.
Για τον λόγο αυτό τα όρια ασφάλειας που έχει θέσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας είναι πολύ χαμηλά, για το πόσιμο νερό για παράδειγμα δεν πρέπει να ξεπερνά το 1 mg/l και για την άσκηση δραστηριοτήτων στο νερό της λίμνης (κολύμβηση, κωπηλασία) τα 20 mg/l. Ωστόσο, πέρυσι τέτοιες μέρες οι ποσότητες τοξίνης που ανιχνεύτηκαν στο νερό της λίμνης του Ζηρού ήταν στα 200 mg/l.
Οι τοπικοί φορείς ξεκαθαρίζουν ότι το νερό της λίμνης δεν χρησιμοποιείται για την άρδευση, ούτε βέβαια για την ύδρευση οικισμών. Πάντως, οι επιστήμονες συνιστούν στους κατοίκους να μην ψαρεύουν και σε καμία περίπτωση, αλλά και σε καμία εποχή του χρόνου να μην καταναλώνουν ψάρια από τη λίμνη, γιατί η τοξίνη συγκεντρώνεται στους ιστούς των ψαριών και τα καθιστά επικίνδυνα για τη δημόσια υγεία.
Μικρή, εντυπωσιακή και απίστευτα βαθιά, η λίμνη του Ζηρού βρίσκεται στην επαρχιακή οδό Αρτας - Φιλιππιάδας Πρέβεζας - Ιωαννίνων και ανήκει σε δύο δήμους της Πρέβεζας (Φιλιππιάδας, Θεσπρωτικού) και σε έναν της Αρτας (Ξηροβουνίου).
Οι γεωλόγοι έχουν αναπτύξει τη θεωρία ότι αποτελούσε λιμναίο σπήλαιο, αλλά η οροφή του κατέρρευσε πριν από περίπου 10.000 χρόνια. Το όνομά της έχει σλαβική προέλευση και πιο πιθανόν είναι να προέρχεται από τη λέξη Ozero που σημαίνει λίμνη. Η διάμετρός της δεν ξεπερνά τα 1.000 μέτρα, ενώ στις όχθες της υπάρχει πυκνή βλάστηση και η νότια πλευρά της σβήνει σε μια ρηχή αμμουδιά.
Στις όχθες της μπορεί κανείς να δει ετοιμόρροπα κτίσματα που χτίστηκαν το 1955 από Αυστριακούς αρχιτέκτονες για να φιλοξενήσουν παιδιά ορφανά από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Εμφύλιο. Η Παιδόπολη του Ζηρού λειτουργούσε μέχρι το 1986 και το 1992 οι εγκαταστάσεις της χρησιμοποιήθηκαν για λίγο καιρό, προκειμένου να φιλοξενήσουν 2.000 Αλβανούς μετανάστες.
ΜΑΡΙΑ ΡΙΤΖΑΛΕΟΥ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου